Chùa Động Tam Thanh: Tuyệt Tác Tâm Linh Giữa Lòng Xứ Lạng – Khám Phá “Đệ Nhất Bát Cảnh” 2025

Lạng Sơn, mảnh đất địa đầu Tổ quốc, không chỉ nổi tiếng với những danh thắng hữu tình, những di tích lịch sử hào hùng mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa tâm linh đặc sắc. Trong số đó, Chùa Động Tam Thanh nổi lên như một viên ngọc quý, một tuyệt tác kết hợp hài hòa giữa vẻ đẹp kỳ vĩ của thiên nhiên và sự tài hoa, đức tin của con người. Được mệnh danh là “Đệ nhất bát cảnh xứ Lạng”, Chùa Động Tam Thanh không chỉ là một điểm đến du lịch tâm linh thu hút du khách thập phương mà còn là niềm tự hào của người dân Lạng Sơn. Bài viết này sẽ đưa bạn vào một hành trình khám phá chi tiết, từ lịch sử hàng trăm năm tuổi đến kiến trúc độc đáo và những giá trị văn hóa vô giá của khu di tích danh thắng đặc biệt này.

Giới Thiệu Tổng Quan Về Chùa Động Tam Thanh

Tọa lạc tại phường Tam Thanh, thành phố Lạng Sơn, Chùa Động Tam Thanh là một quần thể di tích danh thắng nổi tiếng, bao gồm hang động và ngôi chùa cổ linh thiêng. Không giống như những ngôi chùa được xây dựng trên mặt đất, Chùa Động Tam Thanh ẩn mình trong lòng một hang động đá vôi lớn, tạo nên một không gian vừa trang nghiêm, thanh tịnh, vừa huyền ảo, kỳ bí. Đây chính là điểm nhấn độc đáo, tạo nên sức hấp dẫn khó cưỡng cho bất kỳ ai lần đầu đặt chân đến.

Để đến được với Chùa Động Tam Thanh, du khách sẽ đi qua 30 bậc đá được đục vào sườn núi, uốn lượn giữa những tán cây cổ thụ xanh mát. Ngay từ những bước chân đầu tiên, không khí trong lành, mát rượi của hang động và hương trầm thoang thoảng sẽ mang lại một cảm giác thư thái, tách biệt hoàn toàn khỏi sự ồn ào, náo nhiệt của phố thị.

Lịch Sử Lâu Đời Và Những Dấu Ấn Vượt Thời Gian Của Chùa Động Tam Thanh

Theo các tài liệu sử sách, đặc biệt là “Đại Nam Nhất Thống Chí”, Chùa Động Tam Thanh có lịch sử từ thời nhà Lê. Ban đầu, nơi đây là một đạo quán của Đạo giáo, thờ Tam Thanh (Ngọc Thanh, Thượng Thanh, Thái Thanh). Đây cũng là nguồn gốc của tên gọi “Tam Thanh”. Trải qua những thăng trầm của lịch sử và sự giao thoa văn hóa, Phật giáo dần có ảnh hưởng sâu sắc hơn. Từ đó, Chùa Động Tam Thanh trở thành nơi “tiền Phật hậu Thánh”, một không gian tín ngưỡng đa dạng, dung hòa nhiều loại hình tôn giáo, tín ngưỡng dân gian của người Việt.

Một trong những dấu ấn lịch sử quan trọng nhất tại Chùa Động Tam Thanh chính là hệ thống văn bia cổ được khắc trực tiếp lên vách đá. Những tấm bia này không chỉ có giá trị về mặt sử liệu, ghi lại những lần trùng tu, tôn tạo chùa mà còn là những tác phẩm văn học nghệ thuật đặc sắc của các bậc danh nhân, thi sĩ qua các thời kỳ. Nổi bật nhất là tấm bia “Trùng tu Thanh Thiền động” được tạc vào năm Vĩnh Trị thứ 2 (1677) và bài thơ ca ngợi vẻ đẹp non nước của Ngô Thì Sĩ, vị Đốc trấn Lạng Sơn tài hoa vào thế kỷ 18.

Kiến Trúc Độc Đáo “Trong Hang Động” Của Chùa Động Tam Thanh

Kiến trúc của Chùa Động Tam Thanh chính là yếu tố tạo nên sự khác biệt và danh tiếng cho di tích này. Toàn bộ ngôi chùa nằm gọn trong lòng hang động tự nhiên, tận dụng tối đa những vòm đá, nhũ đá, măng đá kỳ ảo để tạo nên một không gian thờ tự độc nhất vô nhị.

Bước qua cửa hang, du khách sẽ choáng ngợp trước một không gian rộng lớn, huyền ảo. Ánh sáng tự nhiên từ cửa hang hắt vào, quyện với ánh sáng lung linh từ những ngọn nến, đèn dầu tạo nên một bầu không khí nửa thực nửa mơ. Các gian thờ được bài trí một cách khéo léo, hài hòa với cấu trúc tự nhiên của hang động.

Điểm nhấn nghệ thuật và tâm linh quan trọng nhất bên trong Chùa Động Tam Thanh là bức tượng Phật A Di Đà được tạc nổi vào vách đá. Bức tượng cao 2,02 mét, rộng 0,65 mét, khắc họa Đức Phật trong tư thế đứng trang nghiêm trong một hình lá bồ đề. Tác phẩm điêu khắc tinh xảo này có niên đại từ thế kỷ 17, là một minh chứng cho tài năng và sự sùng kính của người xưa.

Càng đi sâu vào bên trong, không gian Chùa Động Tam Thanh càng mở ra nhiều điều kỳ thú. Du khách sẽ đi qua các cung thờ khác nhau, từ cung Tam Bảo uy nghiêm đến cung thờ Thánh Mẫu, cung Sơn Trang gần gũi. Mỗi cung thờ đều được trang hoàng lộng lẫy, thể hiện sự đa dạng trong đời sống tín ngưỡng của người dân địa phương.

Khám Phá Vẻ Đẹp Kỳ Vĩ Của Động Tam Thanh

Không chỉ là một ngôi chùa, Chùa Động Tam Thanh còn là một hang động tự nhiên tuyệt đẹp. Tạo hóa đã ban tặng cho nơi đây một hệ thống thạch nhũ, măng đá với muôn hình vạn trạng, khơi gợi trí tưởng tượng phong phú của con người. Những dải nhũ đá rủ xuống từ vòm hang tựa như những tấm rèm lụa mềm mại, những cột đá vươn lên từ mặt đất lại vững chãi như những vị thần hộ pháp.

Một trong những điểm đến không thể bỏ qua khi khám phá Động Tam Thanh là hồ Âm Ty. Hồ nước nhỏ này nằm sâu trong lòng động, nước trong vắt và không bao giờ cạn. Tương truyền, nước hồ chảy ngầm thông ra sông Kỳ Cùng. Không gian tĩnh lặng, huyền bí của hồ Âm Ty càng làm tăng thêm vẻ linh thiêng cho Chùa Động Tam Thanh.

Từ phía sau của động, có một lối đi nhỏ dẫn lên “cửa trời” thông lên đỉnh núi. Từ đây, du khách có thể phóng tầm mắt ra xa, chiêm ngưỡng toàn cảnh thành phố Lạng Sơn thơ mộng và núi non trùng điệp của xứ Lạng.

Giá Trị Văn Hóa và Tâm Linh của Chùa Động Tam Thanh

Chùa Động Tam Thanh không chỉ là một danh lam thắng cảnh mà còn là một trung tâm văn hóa, tâm linh quan trọng của tỉnh Lạng Sơn và cả nước. Đây là nơi hội tụ và giao thoa của nhiều tôn giáo, tín ngưỡng, phản ánh đời sống tinh thần phong phú của các dân tộc Việt Nam qua nhiều thế kỷ.

Ngôi chùa là minh chứng sống động cho sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên. Người xưa đã khéo léo nương tựa vào tự nhiên để tạo nên một công trình kiến trúc độc đáo, vừa thể hiện được đức tin, vừa tôn vinh vẻ đẹp của tạo hóa.

Hàng năm, vào ngày 15 tháng Giêng Âm lịch, tại Chùa Động Tam Thanh lại diễn ra lễ hội lớn nhất trong năm. Lễ hội thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách thập phương về tham dự. Phần lễ được tổ chức trang trọng với nghi thức rước kiệu bài vị danh nhân Ngô Thì Sĩ từ chùa Tam Giáo (động Nhị Thanh) sang Chùa Động Tam Thanh. Phần hội lại vô cùng náo nhiệt với các trò chơi dân gian đặc sắc như tung còn, đẩy gậy, kéo co, cờ tướng… Lễ hội Chùa Động Tam Thanh không chỉ là một sinh hoạt văn hóa tâm linh mà còn là dịp để người dân cầu mong một năm mới an lành, may mắn và hạnh phúc.

Kinh Nghiệm Tham Quan Chùa Động Tam Thanh

Để có một chuyến tham quan Chùa Động Tam Thanh trọn vẹn và ý nghĩa, du khách có thể tham khảo một số kinh nghiệm sau:

• Thời điểm lý tưởng: Du khách có thể đến thăm Chùa Động Tam Thanh vào bất kỳ thời điểm nào trong năm. Tuy nhiên, nếu muốn trải nghiệm không khí lễ hội đặc sắc, bạn nên đến vào dịp rằm tháng Giêng.
• Trang phục: Khi đến thăm chùa, du khách nên lựa chọn trang phục lịch sự, trang nghiêm để thể hiện sự tôn kính đối với chốn linh thiêng.
• Di chuyển: Chùa Động Tam Thanh nằm ngay trong trung tâm thành phố Lạng Sơn nên việc di chuyển rất thuận lợi. Du khách có thể đi bằng xe máy, ô tô hoặc taxi.
• Lưu ý khác: Khi vào trong động, du khách nên đi nhẹ, nói khẽ để giữ gìn sự thanh tịnh. Đồng thời, hãy có ý thức bảo vệ cảnh quan, không xả rác bừa bãi và không tự ý chạm vào các hiện vật, nhũ đá.

Chùa Động Tam Thanh không chỉ đơn thuần là một điểm đến du lịch, mà còn là một hành trình trở về với cội nguồn văn hóa, tâm linh của dân tộc. Vẻ đẹp kỳ vĩ của hang động, sự cổ kính của ngôi chùa và những giá trị lịch sử, văn hóa ẩn chứa bên trong đã tạo nên một sức hút mãnh liệt, níu chân bất kỳ ai có dịp ghé thăm. Một lần đến với Chùa Động Tam Thanh là một lần được đắm mình trong không gian thanh tịnh, được chiêm ngưỡng tuyệt tác của thiên nhiên và con người, để rồi mang về những ấn tượng khó phai về mảnh đất và con người xứ Lạng. Nếu có dịp đặt chân đến Lạng Sơn, đừng quên dành thời gian khám phá “Đệ nhất bát cảnh” này, chắc chắn bạn sẽ có những trải nghiệm vô cùng đáng nhớ.

Rừng Đặc Dụng Vân Long: Khám Phá Phim Trường Kong & “Vịnh Hạ Long Không Sóng” Lớn Nhất Bắc Bộ 2025

Chùa động Tam Thanh “Đệ nhất bát cảnh Xứ Lạng”